Nhạc phẩm Bamboleo là ca khúc làm nên tên tuổi của ban nhạc người Pháp Gipsy Kings. Bài hát này được phát hành lần đầu tiên vào năm 1987. Sau khi thành công ban đầu tại Pháp, bản nhạc này sau đó chinh phục thị trường quốc tế : hạng 3 tại châu Âu, hạng 6 tại Hoa Kỳ. Thế nhưng, Bamboleo thật ra là một phiên bản phóng tác, chứ không hẳn là sáng tác nguyên gốc của nhóm nhạc ghi ta du mục Gipsy Kings.
Gipsy Kings thành danh từ năm 1987 nhờ nhạc phẩm Bamboleo
Tại Pháp, hiện có hai ban nhạc nổi tiếng khai thác cùng một dòng nhạc : đầu tiên là nhóm Gipsy Kings và kế đến có ban nhạc Chico and the Gipsies. Cả hai nhóm này đều là họ hàng với nhau và là những người thừa kế nghệ sĩ ghi ta rất nổi tiếng là Ricardo Baliardo còn được mệnh danh là ‘’Manitas de Plata’’ hiểu theo nghĩa bóng là ‘‘Những ngón tay thần’’ ….
Về vai vế, Ricardo Baliardo (Manitas de Plata / Những ngón tay thần) là chú ruột của Tonino Baliardo, và là bác họ của Nicolas Reyes cũng như của Chico Bouchikhi. Cả ba nhân vật này là ba thành viên sáng lập ban đầu nhóm Gipsy Kings. Họ bắt đầu đi biểu diễn từ giữa những năm 1970 với nghệ danh là Los Reyes (có nghĩa là Những vì vua …của dòng nhạc du mục). Tới năm 1982, họ mới đổi tên sang tiếng Anh thành Gipsy Kings để vươn ra thị trường quốc tế.
Ricardo Baliardo với bài Manitas de Plata
Nhạc phẩm Bamboleo là ca khúc đầu tiên giúp cho Gipsy Kings thành danh trên toàn thế giới. Được trích từ album thứ ba của nhóm, bài hát này thật ra là một liên khúc kết nối hai ca khúc hoàn toàn khác nhau. Trong bốn câu đầu, nhóm Gipsy Kings vay mượn hầu như toàn bộ giai điệu của bài Caballo Viejo (có nghĩa là Ngựa Già) của ca sĩ kiêm tác giả Simón Díaz. Còn phần điệp khúc thì lại giống như bản nhạc cùng tên Bamboleô của nhạc sĩ André Filho, khác hay chăng là ở cái dấu mũ viết trên chữ ô.
Sinh trưởng tại Rio de Janeiro, nhạc sĩ André Filho nổi tiếng tại Brazil vào những năm 1930. Bài Bamboleô là một ca khúc ăn khách mà ông từng sáng tác theo điệu samba cho Carmen Miranda vào năm 1932, nữ diễn viên kiêm ca sĩ người Bồ Đào Nha này nổi tiếng sau đó trong các bộ phim ca nhạc của Hollywood nhờ vào màn biểu diễn có đội nón gắn đầy trái cây rực rỡ màu sắc (The Lady in the Tutti-Frutti Hat).
Còn nhạc phẩm Caballo Viejo là bài hát tiêu biểu nhất của tác giả Simón Díaz người Venezuela. Ông sáng tác bài này vào năm 1980 như một điệu dân ca, ban đầu viết theo thể điệu cumbia mà sau đó, rát nhiều tên của làng nhạc La Tinh đều có ghi âm lại …. kể cả María Dolores Pradera, Julio Iglesias, Roberto Torres, Plácido Domingo. Nữ hoàng Celia Cruz cũng như Oscar D'León và Gilberto Santa Rosa khi ghi âm lại chuyển thể bài này qua điệu salsa.
Nhóm Gipsy King khi vay mượn hai ca khúc để rồi hòa quyện lại thành một, bằng cách soạn những khúc nhạc chuyển tiếp, đặt thêm lời và bắt nhịp cầu nối. Cái khéo của họ là thay vì giữ nguyên nhịp điệu cumbia hoặc samba của hai bản nhạc chính gốc, họ lại phóng tác sang thể điệu rumba flamenca, mà nguồn gốc xuất phát từ cộng đồng người du mục (gitanos) ở Sevilla.
Nếu như flamenco thuần chất là tiếng gào thét từ nội tâm, hàm chứa những vết rạn nứt tủi hờn muôn kiếp cũng như bao nỗi uất ức tận đáy tim, cho nên mới đâm ra nỉ non ai oán, nghẹn ngào nức nở. Đổi lại, trường phái rumba flamenca tự nó đã là một dòng nhạc hòa quyện pha trộn, kết hợp nhiều luồng ảnh hưởng văn hóa khác nhau kể cả châu Phi, Nam Mỹ và Ả Rập ….
Dòng nhạc rumba flamenca đa phần đều có nhịp điệu nhanh nhẹn, giai điệu tươi sáng, một điều cũng dễ hiểu vì ban đầu các nghệ sĩ chơi rumba flamanca thường biểu diễn trong các mùa liên hoan lễ hội tiệc cưới. Mà đám cưới chẳng lẽ lại đi hát nhạc buồn.
Tuy tài nghệ chơi đàn của nhóm Gipsy Kings không sánh bằng của thế hệ cha chú hay các bậc đàn anh, nhưng ban nhạc biết khuất lấp những khiếm khuyết của mình bằng một đội hình đẹp như mơ. Nhóm Gipsy Kings sử dụng một bộ đàn gồm 6 cây ghi ta, trong đó có ba nghệ sĩ thuận tay phải và ba thuận tay trái.
Nhóm Gypsy Kings
Đội hình được xếp thứ tự thành hình chữ V, hay như một vòm cung. Bộ ba thuận tay trái tập trung vào việc khẩy đàn tạo nhịp điệu dồn dập, mạnh mẽ. Trong khi bộ ba thuận tay phải chơi những giai điệu tinh tế phức tạp hơn, trong những đoạn chơi solo, chỉ có tay đàn của Tonino Baliardo, cháu ruột của ‘’Manitas de Plata / Những ngón tay thần’’ mới phóng ra những ngón độc chiêu sắc nét.
Đội hình đẹp như mơ này sau đó đã lập ra nền tảng cơ bản cho nhiều nhóm nhạc khác, kể cả nhóm Chico & The Gipsies, mà trong đó có một số thành viên cũng là họ hàng của ban nhạc Gipsy Kings. Vì vào giữa những năm 1990, nhóm Gipsy Kings bị tách ra thành hai nhóm, do quan hệ nội bộ bất đồng. Nhưng đó lại là câu chuyện về sau.
Bản nhạc Bamboleo mở đường cho nhóm Gipsy Kings thẳng tiến chinh phục thị trường nhưng chủ yếu nhờ phối hợp với nhạc pop. Từ nhịp điệu cho đến cung cách, bài hát Bamboleo vẫn là nhạc nhẹ khoác áo du mục chứ không phải là cội nguồn. Giai điệu lôi cuốn nhịp chân người nhảy dưới ánh đèn vàng, nhưng chưa chắc làm người nghe rúng động tâm can.
Gipsy Kings thành danh từ năm 1987 nhờ nhạc phẩm Bamboleo
Tại Pháp, hiện có hai ban nhạc nổi tiếng khai thác cùng một dòng nhạc : đầu tiên là nhóm Gipsy Kings và kế đến có ban nhạc Chico and the Gipsies. Cả hai nhóm này đều là họ hàng với nhau và là những người thừa kế nghệ sĩ ghi ta rất nổi tiếng là Ricardo Baliardo còn được mệnh danh là ‘’Manitas de Plata’’ hiểu theo nghĩa bóng là ‘‘Những ngón tay thần’’ ….
Về vai vế, Ricardo Baliardo (Manitas de Plata / Những ngón tay thần) là chú ruột của Tonino Baliardo, và là bác họ của Nicolas Reyes cũng như của Chico Bouchikhi. Cả ba nhân vật này là ba thành viên sáng lập ban đầu nhóm Gipsy Kings. Họ bắt đầu đi biểu diễn từ giữa những năm 1970 với nghệ danh là Los Reyes (có nghĩa là Những vì vua …của dòng nhạc du mục). Tới năm 1982, họ mới đổi tên sang tiếng Anh thành Gipsy Kings để vươn ra thị trường quốc tế.
Ricardo Baliardo với bài Manitas de Plata
Nhạc phẩm Bamboleo là ca khúc đầu tiên giúp cho Gipsy Kings thành danh trên toàn thế giới. Được trích từ album thứ ba của nhóm, bài hát này thật ra là một liên khúc kết nối hai ca khúc hoàn toàn khác nhau. Trong bốn câu đầu, nhóm Gipsy Kings vay mượn hầu như toàn bộ giai điệu của bài Caballo Viejo (có nghĩa là Ngựa Già) của ca sĩ kiêm tác giả Simón Díaz. Còn phần điệp khúc thì lại giống như bản nhạc cùng tên Bamboleô của nhạc sĩ André Filho, khác hay chăng là ở cái dấu mũ viết trên chữ ô.
Sinh trưởng tại Rio de Janeiro, nhạc sĩ André Filho nổi tiếng tại Brazil vào những năm 1930. Bài Bamboleô là một ca khúc ăn khách mà ông từng sáng tác theo điệu samba cho Carmen Miranda vào năm 1932, nữ diễn viên kiêm ca sĩ người Bồ Đào Nha này nổi tiếng sau đó trong các bộ phim ca nhạc của Hollywood nhờ vào màn biểu diễn có đội nón gắn đầy trái cây rực rỡ màu sắc (The Lady in the Tutti-Frutti Hat).
Còn nhạc phẩm Caballo Viejo là bài hát tiêu biểu nhất của tác giả Simón Díaz người Venezuela. Ông sáng tác bài này vào năm 1980 như một điệu dân ca, ban đầu viết theo thể điệu cumbia mà sau đó, rát nhiều tên của làng nhạc La Tinh đều có ghi âm lại …. kể cả María Dolores Pradera, Julio Iglesias, Roberto Torres, Plácido Domingo. Nữ hoàng Celia Cruz cũng như Oscar D'León và Gilberto Santa Rosa khi ghi âm lại chuyển thể bài này qua điệu salsa.
Nhóm Gipsy King khi vay mượn hai ca khúc để rồi hòa quyện lại thành một, bằng cách soạn những khúc nhạc chuyển tiếp, đặt thêm lời và bắt nhịp cầu nối. Cái khéo của họ là thay vì giữ nguyên nhịp điệu cumbia hoặc samba của hai bản nhạc chính gốc, họ lại phóng tác sang thể điệu rumba flamenca, mà nguồn gốc xuất phát từ cộng đồng người du mục (gitanos) ở Sevilla.
Nếu như flamenco thuần chất là tiếng gào thét từ nội tâm, hàm chứa những vết rạn nứt tủi hờn muôn kiếp cũng như bao nỗi uất ức tận đáy tim, cho nên mới đâm ra nỉ non ai oán, nghẹn ngào nức nở. Đổi lại, trường phái rumba flamenca tự nó đã là một dòng nhạc hòa quyện pha trộn, kết hợp nhiều luồng ảnh hưởng văn hóa khác nhau kể cả châu Phi, Nam Mỹ và Ả Rập ….
Dòng nhạc rumba flamenca đa phần đều có nhịp điệu nhanh nhẹn, giai điệu tươi sáng, một điều cũng dễ hiểu vì ban đầu các nghệ sĩ chơi rumba flamanca thường biểu diễn trong các mùa liên hoan lễ hội tiệc cưới. Mà đám cưới chẳng lẽ lại đi hát nhạc buồn.
Tuy tài nghệ chơi đàn của nhóm Gipsy Kings không sánh bằng của thế hệ cha chú hay các bậc đàn anh, nhưng ban nhạc biết khuất lấp những khiếm khuyết của mình bằng một đội hình đẹp như mơ. Nhóm Gipsy Kings sử dụng một bộ đàn gồm 6 cây ghi ta, trong đó có ba nghệ sĩ thuận tay phải và ba thuận tay trái.
Nhóm Gypsy Kings
Đội hình được xếp thứ tự thành hình chữ V, hay như một vòm cung. Bộ ba thuận tay trái tập trung vào việc khẩy đàn tạo nhịp điệu dồn dập, mạnh mẽ. Trong khi bộ ba thuận tay phải chơi những giai điệu tinh tế phức tạp hơn, trong những đoạn chơi solo, chỉ có tay đàn của Tonino Baliardo, cháu ruột của ‘’Manitas de Plata / Những ngón tay thần’’ mới phóng ra những ngón độc chiêu sắc nét.
Đội hình đẹp như mơ này sau đó đã lập ra nền tảng cơ bản cho nhiều nhóm nhạc khác, kể cả nhóm Chico & The Gipsies, mà trong đó có một số thành viên cũng là họ hàng của ban nhạc Gipsy Kings. Vì vào giữa những năm 1990, nhóm Gipsy Kings bị tách ra thành hai nhóm, do quan hệ nội bộ bất đồng. Nhưng đó lại là câu chuyện về sau.
Bản nhạc Bamboleo mở đường cho nhóm Gipsy Kings thẳng tiến chinh phục thị trường nhưng chủ yếu nhờ phối hợp với nhạc pop. Từ nhịp điệu cho đến cung cách, bài hát Bamboleo vẫn là nhạc nhẹ khoác áo du mục chứ không phải là cội nguồn. Giai điệu lôi cuốn nhịp chân người nhảy dưới ánh đèn vàng, nhưng chưa chắc làm người nghe rúng động tâm can.
Tuấn Thảo
