Viennese Waltz
 |
Viennese Waltz, thường được gọi là Waltz, là một vũ điệu lâu đời nhất trong các điệu nhảy mà ta biết hôm nay.
Nguồn gốc cổ xưa:
Để trả lời câu hỏi điệu Waltz có từ đâu và khi nào, chúng ta đi ngược thời gian về một điệu nhảy rất đơn giản ở Đức vào thế kỷ 13. Từ Waltz đến từ chữ “Walzen” trong tiếng Đức cổ, có nghĩa là “xoay”. Xoay là bản chất của điệu Waltz, một điệu nhảy cổ điển dân gian theo nhịp 3/4. Khoảng 1580, Waltz được nhảy ở Viên (được gọi là Weller) và đầu thập niên 1590, Pháp cũng đã có một điệu nhảy giống Waltz được biết đến với cái tên Nizzarda.
Trước khi cách mạng Pháp 1789 nổ ra, phong cách khiêu vũ trau chuốt trong chốn cung đình Pháp đã thống trị toàn châu Âu. Khi cách mạng Pháp chấm dứt thì Viên, thủ đô nước Áo trở thành điểm hội tụ của văn hoá, âm nhạc và văn chương châu Âu. Lúc này người ta quan tâm đến khiêu vũ nhiều hơn. Họ khiêu vũ một dạng Waltz được biết dưới cái tên Landler có xuất phát từ vùng ngoại ô Viên. Khi Landler được biểu diễn trong các lễ hội khiêu vũ tại cung điện Hapsburg thì nó bắt đầu thịnh hành, và dần dần lan ra các quốc gia khác. Ban đầu người ta nhảy Landler với những đôi giày nặng và có những bước nhảy cò cò, vỗ tay, giậm chân và những vòng quay dưới tay phức tạp. Tuy nhiên vào những năm 1800, Landler được mô tả là được thể hiện với những đôi giày nhẹ hơn và có những chuyển động quay lướt khá nhanh như Waltz nhưng với nhịp độ chậm hơn.
Song song với sự thịnh hành của Lendler, vào giữa thế kỷ 18, Allemande, một điệu nhảy dân gian Đức theo hình thái Waltz trở nên rất phổ biến ở Pháp. Ban đầu, người ta nhảy chậm chạp theo nhịp 2/4, sau đó nó được chơi ở nhịp 3/4 thì vũ điệu ngày càng sống động hơn. Tư thế nó cũng được thay đổi, lúc đầu điệu nhảy này chỉ có tư thế tay của các vũ công bắt chéo mỗi khi di chuyển, giống tư thế của một số điệu nhảy dân gian khác, nhưng nó đã nhanh chóng cải biến thành một điệu nhảy độc lập với tư thế tay ôm ngang lưng và tay còn lại đưa lên không trung, như những gì chúng ta thấy ở điệu Waltz ngày nay. Đến cuối thế kỷ 18, điệu nhảy này.được tầng lớp quý tộc châu Âu chấp nhận. Có thể nói tư thế ôm sát nhau của điệu nhảy Waltz là một cuộc cách mạng vĩ đại nhất trong lịch sử khiêu vũ.
Âm nhạc đóng một vai trò quan trọng trong khiêu vũ, và khiêu vũ phụ thuộc vào âm nhạc hiện có. Vào khoảng năm 1830 Waltz đã có một bước tiến rất lớn bởi hai nhà soạn nhạc vĩ đại người Áo Franz Lanner (1801-1843) và Johann Strauss I (1804-1849). Đây là hai nhà soạn nhạc phổ biến nhất trong thế kỷ thứ 19. Họ thiết lập các tiêu chuẩn cho Viennese Waltz, một phiên bản rất nhanh của Waltz. Tại Vienna, khi điệu Waltz ngày càng phát triển thì người ta càng thích tăng dần nhịp độ (tempo). Về sau, Johann Strauss II (1825-1899), được gọi là Hoàng đế nhạc Waltz, ông sáng tác có đến hơn 400 bản nhạc Waltz, trong đó có hai bài phổ lời Việt là When we were young (Khúc hát thanh xuân) và The Blue Danube (Dòng sông xanh), đã kế tục cha, tăng thêm các phách trong một nhịp và từ đó xác lập điệu Viennese Waltz như thế giới đều biết tới ngày nay.
Trong quá trình phát triển, điệu Waltz gặp nhiều sự phản đối. Các vũ sư chuyên nghiệp nhận thấy sự đe doạ tiềm tàng của điệu nhảy này đối với nghề nghiệp của họ, vì các bước đi cơ bản của Waltz rất dễ học trong một thời gian tương đối ngắn, trong khi, điệu Minuet và các điệu nhảy quý tộc khác đòi hỏi phải luyện tập thường xuyên bởi chúng bao gồm việc học những kỹ thuật khá phức tạp lẫn việc thay đổi khoảng cách và cách di chuyển của người nhảy.
Điệu Waltz cũng bị phản đối xét trên phương diện đạo đức vì đôi nhảy có tư thế ôm ngang lưng tương đối sát người nhau, và cả bước xoay ngửa người trong Waltz. Đặc biệt là những nhà lãnh đạo tôn giáo coi đó như một hành vi thô tục và tội lỗi. Một phiên toà xuyên lục địa đã diễn ra dai dẳng nhằm chống lại Waltz. Cũng vì lý do đó mà Waltz được chấp nhận khá muộn ở Anh, vùng đất của các giáo điều.
Tháng 7 năm 1816, điệu Waltz được đưa vào trình diễn trong một buổi khiêu vũ ở Luân Đôn bởi các hoàng thân nhiếp chính. Ngay sau đó ít ngày một bài xã luận trên tờ báo "The Times" đã nghiêm khắc phê bình: “Chúng tôi vô cùng xót xa khi biết rằng một điệu nhảy không đứng đắn của nước ngoài được gọi là Waltz đã được đưa ra giới thiệu (vì chúng tôi tin chắc đây là lần đầu) tại triều đình Anh vào thứ 6 vừa qua… Thật là quá đủ khi phải chứng kiến một tư thế khêu gợi, hai tay của đôi bạn nhảy đan vào nhau và khoảng cách cơ thể lại quá gần khi họ nhảy, cũng quá đủ khi nhận ra rằng sự kín đáo trang nhã, vốn được coi như một nét đặc trưng của phụ nữ Anh kể từ trước đến nay, đã bị loại bỏ bởi điệu nhảy này. Chừng nào mà điệu nhảy tục tĩu này còn gắn liền với gái mại dâm và những người đàn bà lẳng lơ thì, chúng tôi nghĩ rằng, nó không đáng được để ý tới. Nhưng giờ đây khi nó đã len lỏi vào giới quý tộc, chúng tôi nhận thấy phải có nghĩa vụ cảnh báo các bậc phụ huynh đừng để con gái của các vị đến gần sự lây lan chết người này."
Thậm chí đến cuối năm 1866, trong 1 bài xã luận trên một tạp chí tiếng Anh, Belgravia đã viết: “Sau nhiều ngày đi công tác xa về và rồi ta bắt gặp chị em mình, vợ mình, với một thái độ thiếu cảnh giác nhất, để cho một kẻ lạ mặt nắm tay, ôm chặt ngang người, bước lòng vòng trong căn hộ nhỏ, và lý do duy nhất cho tất cả các chuyện này là “âm nhạc”, thì ta có thể ít nhiều nhận ra sự nguy hiểm của điệu nhảy ma quái này.”
Nhưng lịch sử tự thân nó cứ lặp đi lặp lại và sự phản đối chỉ càng làm cho Waltz ngày càng lan rộng. Sau cách mạng Pháp, giai cấp tư sản nhanh chóng nồng nhiệt đón nhận Waltz. Riêng ở Pari đã có tới gần 700 vũ trường khiêu vũ cổ điển! Một du khách người Đức khi đến Pari vào năm 1804 đã nói: “Tình yêu đối với điệu Waltz cũng như sự du nhập của điệu nhảy có nguồn gốc Đức này khá mới mẻ và đã trở thành một trong nhưng mốt mới dân dã kể từ sau chiến tranh, giống như thuốc lá vậy”.
Đến năm 1900, điệu nhảy Waltz rất thịnh hành. Một chương trình khiêu vũ gọi là chuẩn khi nó có 3/4 chương trình phải là điệu Waltz và 1/4 chương trình là dành cho các điệu khác.
Một số bản nhạc Waltz thịnh hành như Danube Waves, Le beau Danube bleu, Danse Villageoise (Beethoven), Valse in Si Mineur (Frédéric Chopin), Greensleeves (Dân ca Anh), Valse des Fleurs (Tchaikovsky)
Giai đoạn đầu thế kỷ 20, Waltz tiếp tục phổ biến rộng rãi , thậm chí không có điệu múa hiện đại nào bì kịp. Có nhiều biến thể của Waltz lúc này: Waltz Pháp, Mazurka Waltz ở Ba Lan, Waltz Hungary, Waltz Mexico ....
Nhưng đến thập niên 1920's, điệu Waltz đi xuống tới mức thấp nhất gần như biến mất. Dân chúng ở châu Âu bị chinh phục bởi nhiều điệu nhảy hiện đại đến từ châu Mỹ La tinh. Ở Anh, người ta không còn nhảy Waltz nữa mà chuyển sang nhảy Slow Waltz. Đó là một thảm họa cho Waltz, vì Anh là quốc gia hàng đầu về khiêu vũ trên thế giới tại thời điểm đó.
May mắn thay, có hai người mà qua đó điệu Waltz lại trở thành một điệu nhảy ballroom và được dân chúng yêu thích trở lại: Một là cựu sĩ quan quân đội người Áo Karl von Mirkowitsch và hai là giáo viên dạy nhảy Paul Krebs từ Nuremberg.
Như nhiều sĩ quan người Áo, Mirkowitsch trở thành một giáo viên dạy nhảy sau khi chế độ quân chủ bị bãi bỏ. Ông đã có công đưa Waltz thành một điệu ballroom. Năm 1938, ông đã tích hợp Waltz vào một chương trình khiêu vũ quốc tế.
Với giáo viên dạy nhảy Paul Krebs thì năm 1951, ông đã kết hợp thành công điệu Waltz truyền thống của Áo với Waltz phong cách Anh. Tại lễ hội khiêu vũ ở Blackpool cũng trong năm này, sự kết hợp của ông đã mang lại một thành công lớn và Waltz đã được đưa vào nhóm các điệu nhảy Standard (với tên là Viennese Waltz) - và kể từ lúc đó Viennese Waltz đã được các vũ công người Anh ưa thích. Viennese Waltz, sau này gọi là International Viennese Waltz, đã trở thành một phần của các giải vô địch thế giới và châu Âu cũng như của tất cả các cuộc thi khiêu vũ khác.
International Viennese Waltz là một điệu nhảy nhanh, các vũ công di chuyển dọc theo chu vi sàn nhảy và xoay theo hướng chiều kim đồng hồ hoặc ngược chiều kim đồng hồ, xen kẽ nhau bằng các bước đổi chiều quay. Các vũ hình cơ bản của Viennese Waltz chỉ có Natural Turn (xoay phải), Reverse Turn (xoay trái) và Closed Change (dùng để đổi chiều quay từ phải sang trái hoặc ngược lại). Có một số bước được thêm vào Viennese Waltz như Fleckerls, Contra Check v.v...
Nguồn gốc cổ xưa:
Để trả lời câu hỏi điệu Waltz có từ đâu và khi nào, chúng ta đi ngược thời gian về một điệu nhảy rất đơn giản ở Đức vào thế kỷ 13. Từ Waltz đến từ chữ “Walzen” trong tiếng Đức cổ, có nghĩa là “xoay”. Xoay là bản chất của điệu Waltz, một điệu nhảy cổ điển dân gian theo nhịp 3/4. Khoảng 1580, Waltz được nhảy ở Viên (được gọi là Weller) và đầu thập niên 1590, Pháp cũng đã có một điệu nhảy giống Waltz được biết đến với cái tên Nizzarda.
Trước khi cách mạng Pháp 1789 nổ ra, phong cách khiêu vũ trau chuốt trong chốn cung đình Pháp đã thống trị toàn châu Âu. Khi cách mạng Pháp chấm dứt thì Viên, thủ đô nước Áo trở thành điểm hội tụ của văn hoá, âm nhạc và văn chương châu Âu. Lúc này người ta quan tâm đến khiêu vũ nhiều hơn. Họ khiêu vũ một dạng Waltz được biết dưới cái tên Landler có xuất phát từ vùng ngoại ô Viên. Khi Landler được biểu diễn trong các lễ hội khiêu vũ tại cung điện Hapsburg thì nó bắt đầu thịnh hành, và dần dần lan ra các quốc gia khác. Ban đầu người ta nhảy Landler với những đôi giày nặng và có những bước nhảy cò cò, vỗ tay, giậm chân và những vòng quay dưới tay phức tạp. Tuy nhiên vào những năm 1800, Landler được mô tả là được thể hiện với những đôi giày nhẹ hơn và có những chuyển động quay lướt khá nhanh như Waltz nhưng với nhịp độ chậm hơn.
Song song với sự thịnh hành của Lendler, vào giữa thế kỷ 18, Allemande, một điệu nhảy dân gian Đức theo hình thái Waltz trở nên rất phổ biến ở Pháp. Ban đầu, người ta nhảy chậm chạp theo nhịp 2/4, sau đó nó được chơi ở nhịp 3/4 thì vũ điệu ngày càng sống động hơn. Tư thế nó cũng được thay đổi, lúc đầu điệu nhảy này chỉ có tư thế tay của các vũ công bắt chéo mỗi khi di chuyển, giống tư thế của một số điệu nhảy dân gian khác, nhưng nó đã nhanh chóng cải biến thành một điệu nhảy độc lập với tư thế tay ôm ngang lưng và tay còn lại đưa lên không trung, như những gì chúng ta thấy ở điệu Waltz ngày nay. Đến cuối thế kỷ 18, điệu nhảy này.được tầng lớp quý tộc châu Âu chấp nhận. Có thể nói tư thế ôm sát nhau của điệu nhảy Waltz là một cuộc cách mạng vĩ đại nhất trong lịch sử khiêu vũ.
Âm nhạc đóng một vai trò quan trọng trong khiêu vũ, và khiêu vũ phụ thuộc vào âm nhạc hiện có. Vào khoảng năm 1830 Waltz đã có một bước tiến rất lớn bởi hai nhà soạn nhạc vĩ đại người Áo Franz Lanner (1801-1843) và Johann Strauss I (1804-1849). Đây là hai nhà soạn nhạc phổ biến nhất trong thế kỷ thứ 19. Họ thiết lập các tiêu chuẩn cho Viennese Waltz, một phiên bản rất nhanh của Waltz. Tại Vienna, khi điệu Waltz ngày càng phát triển thì người ta càng thích tăng dần nhịp độ (tempo). Về sau, Johann Strauss II (1825-1899), được gọi là Hoàng đế nhạc Waltz, ông sáng tác có đến hơn 400 bản nhạc Waltz, trong đó có hai bài phổ lời Việt là When we were young (Khúc hát thanh xuân) và The Blue Danube (Dòng sông xanh), đã kế tục cha, tăng thêm các phách trong một nhịp và từ đó xác lập điệu Viennese Waltz như thế giới đều biết tới ngày nay.
Trong quá trình phát triển, điệu Waltz gặp nhiều sự phản đối. Các vũ sư chuyên nghiệp nhận thấy sự đe doạ tiềm tàng của điệu nhảy này đối với nghề nghiệp của họ, vì các bước đi cơ bản của Waltz rất dễ học trong một thời gian tương đối ngắn, trong khi, điệu Minuet và các điệu nhảy quý tộc khác đòi hỏi phải luyện tập thường xuyên bởi chúng bao gồm việc học những kỹ thuật khá phức tạp lẫn việc thay đổi khoảng cách và cách di chuyển của người nhảy.
Điệu Waltz cũng bị phản đối xét trên phương diện đạo đức vì đôi nhảy có tư thế ôm ngang lưng tương đối sát người nhau, và cả bước xoay ngửa người trong Waltz. Đặc biệt là những nhà lãnh đạo tôn giáo coi đó như một hành vi thô tục và tội lỗi. Một phiên toà xuyên lục địa đã diễn ra dai dẳng nhằm chống lại Waltz. Cũng vì lý do đó mà Waltz được chấp nhận khá muộn ở Anh, vùng đất của các giáo điều.
Tháng 7 năm 1816, điệu Waltz được đưa vào trình diễn trong một buổi khiêu vũ ở Luân Đôn bởi các hoàng thân nhiếp chính. Ngay sau đó ít ngày một bài xã luận trên tờ báo "The Times" đã nghiêm khắc phê bình: “Chúng tôi vô cùng xót xa khi biết rằng một điệu nhảy không đứng đắn của nước ngoài được gọi là Waltz đã được đưa ra giới thiệu (vì chúng tôi tin chắc đây là lần đầu) tại triều đình Anh vào thứ 6 vừa qua… Thật là quá đủ khi phải chứng kiến một tư thế khêu gợi, hai tay của đôi bạn nhảy đan vào nhau và khoảng cách cơ thể lại quá gần khi họ nhảy, cũng quá đủ khi nhận ra rằng sự kín đáo trang nhã, vốn được coi như một nét đặc trưng của phụ nữ Anh kể từ trước đến nay, đã bị loại bỏ bởi điệu nhảy này. Chừng nào mà điệu nhảy tục tĩu này còn gắn liền với gái mại dâm và những người đàn bà lẳng lơ thì, chúng tôi nghĩ rằng, nó không đáng được để ý tới. Nhưng giờ đây khi nó đã len lỏi vào giới quý tộc, chúng tôi nhận thấy phải có nghĩa vụ cảnh báo các bậc phụ huynh đừng để con gái của các vị đến gần sự lây lan chết người này."
Thậm chí đến cuối năm 1866, trong 1 bài xã luận trên một tạp chí tiếng Anh, Belgravia đã viết: “Sau nhiều ngày đi công tác xa về và rồi ta bắt gặp chị em mình, vợ mình, với một thái độ thiếu cảnh giác nhất, để cho một kẻ lạ mặt nắm tay, ôm chặt ngang người, bước lòng vòng trong căn hộ nhỏ, và lý do duy nhất cho tất cả các chuyện này là “âm nhạc”, thì ta có thể ít nhiều nhận ra sự nguy hiểm của điệu nhảy ma quái này.”
Nhưng lịch sử tự thân nó cứ lặp đi lặp lại và sự phản đối chỉ càng làm cho Waltz ngày càng lan rộng. Sau cách mạng Pháp, giai cấp tư sản nhanh chóng nồng nhiệt đón nhận Waltz. Riêng ở Pari đã có tới gần 700 vũ trường khiêu vũ cổ điển! Một du khách người Đức khi đến Pari vào năm 1804 đã nói: “Tình yêu đối với điệu Waltz cũng như sự du nhập của điệu nhảy có nguồn gốc Đức này khá mới mẻ và đã trở thành một trong nhưng mốt mới dân dã kể từ sau chiến tranh, giống như thuốc lá vậy”.
Đến năm 1900, điệu nhảy Waltz rất thịnh hành. Một chương trình khiêu vũ gọi là chuẩn khi nó có 3/4 chương trình phải là điệu Waltz và 1/4 chương trình là dành cho các điệu khác.
Một số bản nhạc Waltz thịnh hành như Danube Waves, Le beau Danube bleu, Danse Villageoise (Beethoven), Valse in Si Mineur (Frédéric Chopin), Greensleeves (Dân ca Anh), Valse des Fleurs (Tchaikovsky)
Giai đoạn đầu thế kỷ 20, Waltz tiếp tục phổ biến rộng rãi , thậm chí không có điệu múa hiện đại nào bì kịp. Có nhiều biến thể của Waltz lúc này: Waltz Pháp, Mazurka Waltz ở Ba Lan, Waltz Hungary, Waltz Mexico ....
Nhưng đến thập niên 1920's, điệu Waltz đi xuống tới mức thấp nhất gần như biến mất. Dân chúng ở châu Âu bị chinh phục bởi nhiều điệu nhảy hiện đại đến từ châu Mỹ La tinh. Ở Anh, người ta không còn nhảy Waltz nữa mà chuyển sang nhảy Slow Waltz. Đó là một thảm họa cho Waltz, vì Anh là quốc gia hàng đầu về khiêu vũ trên thế giới tại thời điểm đó.
May mắn thay, có hai người mà qua đó điệu Waltz lại trở thành một điệu nhảy ballroom và được dân chúng yêu thích trở lại: Một là cựu sĩ quan quân đội người Áo Karl von Mirkowitsch và hai là giáo viên dạy nhảy Paul Krebs từ Nuremberg.
Như nhiều sĩ quan người Áo, Mirkowitsch trở thành một giáo viên dạy nhảy sau khi chế độ quân chủ bị bãi bỏ. Ông đã có công đưa Waltz thành một điệu ballroom. Năm 1938, ông đã tích hợp Waltz vào một chương trình khiêu vũ quốc tế.
Với giáo viên dạy nhảy Paul Krebs thì năm 1951, ông đã kết hợp thành công điệu Waltz truyền thống của Áo với Waltz phong cách Anh. Tại lễ hội khiêu vũ ở Blackpool cũng trong năm này, sự kết hợp của ông đã mang lại một thành công lớn và Waltz đã được đưa vào nhóm các điệu nhảy Standard (với tên là Viennese Waltz) - và kể từ lúc đó Viennese Waltz đã được các vũ công người Anh ưa thích. Viennese Waltz, sau này gọi là International Viennese Waltz, đã trở thành một phần của các giải vô địch thế giới và châu Âu cũng như của tất cả các cuộc thi khiêu vũ khác.
International Viennese Waltz là một điệu nhảy nhanh, các vũ công di chuyển dọc theo chu vi sàn nhảy và xoay theo hướng chiều kim đồng hồ hoặc ngược chiều kim đồng hồ, xen kẽ nhau bằng các bước đổi chiều quay. Các vũ hình cơ bản của Viennese Waltz chỉ có Natural Turn (xoay phải), Reverse Turn (xoay trái) và Closed Change (dùng để đổi chiều quay từ phải sang trái hoặc ngược lại). Có một số bước được thêm vào Viennese Waltz như Fleckerls, Contra Check v.v...
Đặc điểm của Viennese Waltz
- Off Topic
- Chuyển động: di chuyển xung quanh chu vi sàn theo chiều ngược kim đồng hồ.
- Loại nhịp : 3/4
- Tempo: theo WDSF và WDC: từ 58-60 nhịp hay 174-180 phách mỗi phút
- Phách mạnh: phách thứ nhất
- Thời gian thi đấu:
- theo WDSF: từ 1 đến 1,5 phút
- theo WDC: từ 1,5 đến 2 phút
- Đặc điểm lên và xuống: rất ít
